1. Zoek net zolang naar een hoopverlener tot je hem hebt gevonden
Een hulpverlener die beschikt over veel kennis is prachtig. Maar als dat betekent dat die hulpverlener met een overwegend medische bril naar jouw familielid kijkt, dan kan dat veel ruis in de communicatie geven. Ruis vertraagt. Het geeft onduidelijkheid en irritatie. Zoek naar een hulpverlener die niet schroomt zijn hart te laten spreken, en die vanuit die emotie alles in het werk wil stellen om jouw familielid te helpen. Wat jouw familielid nodig heeft is een hulpverlener die een gezonde balans heeft gevonden in rationeel en emotioneel handelen. De beste resultaten boeken hulpverleners die kunnen onderscheiden wanneer ze lak moeten hebben aan de in de hulpverlening geldende regels voor afstand en nabijheid. Uiteindelijk gaat het in eerste instantie om iemand die het vertrouwen van jouw familielid kan winnen. Die hem of haar serieus neemt en zonder oordeel tegemoet treedt. Die luistert. Die helpt. Die niet alle hoop de grond in boort (‘Reken er maar op dat je nooit zult..’), maar die hoop verleent. De theorie komt later wel.
2. Prijs de hulpverlener de hemel in
Ook al is hij nog zo slecht.
Niemand is geboren met de opdracht om jouw familielid het leven zuur te maken. Iedereen heeft een hart dat spreekt. Bij sommige mensen staat het alleen in de sluimerstand. Ook bij sommige hulpverleners. Bij jonge hulpverleners, mensen die net komen kijken, is er soms nog geen sprake van balans. Vraag dan beleefd of het mogelijk is dat er een hoopverlener bij het gesprek komt aanzitten. Er zijn ook mensen die meer in hun hoofd wonen dan in hun hart. Prijs die mensen de hemel in. Zeg dat je nog nooit zo’n goede hulpverlener of psychiater hebt ontmoet. Opbouwende en directe boodschappen gaan je helpen bij het omgaan met hulpverleners. Daarvan gaan mensen harder lopen. Sommige mensen doen er nu eenmaal wat langer over om te beseffen dat mensen met uitdagingen dezelfde verlangens hebben al zij zelf. Daar heb je wijsheid of een catharsis voor nodig. Die komen met de jaren. Of, zoals bij Brenee Brown, door jezelf vragen te stellen. Oeverloze vragen.
3. Jij bent de Baas
Je staat op het punt om een dienst in te kopen. Dat betekent dat je daar kritisch naar mag kijken. Er is helaas nog geen Ombudsman voor Geestelijk Gezondheidszorg. Evengoed, er zijn mensen en instituten die jou kunnen ondersteunen. Ypsilon en Anoiksis zijn verenigingen die speciaal hiervoor in het leven zijn geroepen. Samen sta je sterker dan alleen. Als je succesvol wil worden, in wat dan ook, sluit je dan aan bij mensen die het al zijn. We leven in een tijdsgewricht waarin we meer moeten doen met minder. Deze tijd vraagt om creativiteit. Om buiten je kaders treden. Dat mogen we van hoopverleners vragen. Sluit je daarom aan bij gelijkgestemden en maak een vuist. Ter meerdere glorie van jouw familielid. Het is goed om over plichten te spreken, maar jouw familielid heeft recht op de beste zorg. Rust niet voor je die gevonden hebt. Vraag hulpverleners gerust wat ze zouden doen als het hun familielid zou betreffen. Het meest passende antwoord zou zijn dat ze niet zouden stoppen met zoeken tot ze die gevonden hadden. Als je een ontwijkend antwoord krijgt, dan weet je dat je om een andere hulpverlener mag of moet vragen.
En als je niet weet hoe je zoiets ter sprake kunt brengen, nee dan contact op met mensen van De Mat. Zij zijn gespecialiseerd in hoe je met je familielid en hulpverleners kunt communiceren.
4. Treed buiten je kaders
Daar bedoel ik mee dat je er goed aandoet jezelf als operator te zien en niet als slachtoffer. Verlos jezelf van de gedachte dat je schuld hebt aan het feit dat jouw familielid ziek is geworden. We weten nog betrekkelijk weinig van het ontstaan van psychiatrische problemen, maar wel genoeg om te weten dat jou geen blaam treft. Zoek naar mensen die succesvol hersteld zijn. Mensen die daar een kloppend verhaal over kunnen vertellen. Gebruik die mensen om je eigen geestelijke hygiëne op peil te houden. Jouw familielid is er niet bij gebaat als je er aan onderdoor gaat. Als je zwelgt in zelf-stigma. Vecht voor wat je wel wilt, in plaats van voor wat je niet wilt. Er zijn in Nederland vele organisaties die jou met raad en daad kunnen bijstaan. Organisaties die volledig door ex-cliënten gerund worden. Of van professionals die er verstand van hebben: van herstel, van echt luisteren naar familieleden, bijvoorbeeld de Brouwerij in Amsterdam. Het is aan ons om van al die initiatieven een Beweging te maken: een Consumer Movement. Zoals in Amerika. The Alternatives. Als je dan echt buiten je oevers wilt treden: bezoek dit congres. In 2014 wordt dat in Orlando, Florida gehouden. Het gaat je investering dubbel en dwars uitbetalen. Je kunt er qua Peer Power en Peer Energy namelijk jaren op vooruit. Jij steekt iedere Nederlandse hulpverlener qua nieuwe kennis, ontwikkeld door Ervaringsdeskundigen, 10 keer in je broekzak. En als je niet alleen wilt gaan, ga dan met mij. Want ik zal er ook zijn.
5. Jij bent de Expert
Jij kent jouw familielid als geen ander. Daar kan geen hulpverlener tegenop. De familie en de cliënt hebben altijd gelijk. Punt.
Mooi, Rokus.
Mag ik een paar kleine opmerkingen / toevoegingen maken?
Over hulpverleners: Ik ben er ook nog nooit één tegengekomen die er op uit was om patiënten schade toe te brengen. Een compliment zo nu en dan, is inderdaad goed.
Als ze iets echt slecht hebben gedaan, dan is mijn ervaring dat het belangrijk is om met hen af te spreken dat de toekomst belangrijker is dan het verleden. “Hoe kunnen we, samen, ervoor zorgen dat het in het vervolg beter gaat?”.
Een andere praktische tip: laat de hulpverleners zie hoe hard jij je inspant voor een goede toekomst van jouw familielid. Dat motiveert een hulpverlener enorm. Dat jij óók je verantwoording neemt.
Ik ben het ook van harte met je eens de de familie niet de “schuldige” is. En de “slachtoffer” rol leidt inderdaad ook nergens toe. Je kunt zóveel doen, als familielid. Je hebt een taak. Een belangrijke taak. Dat is NIET zielig. Wel zwaar, misschien. Maar niet zielig.
Dat wilde ik nog even toevoegen.
Tom
Hallo Tom, zeer veel dank voor je aanvullingen. Ik ga ze in mijn tekst verwerken, met een verwijzing naar jou. Beschik jij over een website, iets waar mensen meer over jou kunnen lezen en het belangrijke werk dat jij doet?
Nogmaals dank, much appreciated!
groeten uit Montenegro!
Cruciaal: hulpveleners die kunnen onderscheiden wanneer ze lak moeten hebben aan regels voor afstand en nabijheid. Dat vergt nogal wat en helaas heb ik het nogal eens fout zien gaan doordat hulpverleners er op een verkeerde manier onderscheid in maakten.
Misschien moeten we nog eens naar die regels en de vooronderstellingen daaronder kijken als hulpverleners.
Hallo Rose, dank voor je reply. Ik ga er altijd vanuit dat de cliënt en familie leidend is. Mensen bepalen zelf hoe dichtbij je mag komen. Als hulpverlener heb je hierin een grote verantwoordelijkheid. Alles wat je doet moet gemeten langs een ethische meetlat en transparantie is een must. Cliënten hebben geen behoefte aan ‘hungry coaches’, mensen die hulpverlenen omwille van het feit dat zij leemtes in hun eigen hoofd willen opvullen. Desalniettemin, ik hoor toch met enige regelmaat verhalen van mensen die in gesprek met hulpverleners grote eenzaamheid ervaren, in plaats van een hoopvolle boodschap. Ik ben in mijn hoofd voortdurend met dit fenomeen bezig. Wat helpt mensen nu echt? Wat zou ik willen als het slecht met mij gaat? Een aantal cliënt-gestuurde organisaties in Amerika, organisaties die met ervaringsdeskundigen en ongebreidelde deskundigheid hetzelfde werk doen als FACT-Teams in Nederland, zijn mijn grote voorbeeld. Het kan echt anders.
Alleen dat de hemel in prijzen, daar heb ik wat moeite mee. En dat is een eufemisme. Natuurlijk hoef je ze niet de grond in te boren, dat werkt alleen maar averechts, maar heel duidelijk aangeven wat je grenzen zijn lijkt me voor beide partijen veel belangrijker. Het is niet *jouw* verantwoordelijkheid een hulpverlener op te voeden. Je kunt ze wel handvatten geven door grenzen aan te geven en te zeggen hoe iets overkomt en wat *wel* kan. En dat kan zonder meer op een positieve manier zonder ze de hemel in te moeten prijzen.
Je neemt er mijns inziens ook zo’n hulpverlener niet serieus mee. Het is een opvoedmethode maar ik prijs ook mijn 4-jarige zoon niet de hemel want ik weet dat dat niet werkt. Integendeel zelfs.
Dag Mieke. Dank voor je positieve reactie. Ik heb de waarheid niet in pacht. En ‘moeten’ moet al helemaal niet van mij. Het is een woord, naast ‘ja,maar’ en ‘proberen’ dat ik uit mijn vocabulaire heb geschrapt. Het zijn tips die naar mijn ervaring over het algemeen goed werken. Als je maar authentiek bent en geen toneelstukje staat op te voeren. Ik hoop oprecht dat het kan gaan zoals jij beschrijft, want dan zijn we op de goede weg. Het is zeker niet jouw taak om een hulpverlener op te voeden. Evengoed, we mogen wel verlangen dat die hulpverlener zijn kennis en ervaring op peil houdt. Ik vind het vreemd dat je verpleegkundige kunt worden en dat onderweg niemand je vraagt wat jij er aan doet om de ontwikkelingen te blijven volgen en te integreren in je werk.
Ik neem mijn vak heel serieus, dat ben ik verplicht aan familie en cliënten. En ook aan collegae. Ik hoop dat zij ook kritisch blijven kijken naar wat ik doe.
Nogmaals dank voor je reactie. Overigens, ik heb een zoon bij wie het heel goed werkt. Net als mijn vader bij mij deed, toen ik jong en onbezonnen was.
Zo, ik ga nu snel in mijn post kijken of ik die woorden echt uit mijn woordenboek heb geschrapt. Niemand is perfect.
Heb vele hulpverleners zien gaan en komen. Met een autistische man en zoon word je vanzelf ervaringsdeskundige. Wat het grootste probleem van de client is, is dat men in hulpverleningsland niet buiten de oevers durft te treden.
Pas toen er iemand kwam met echt kennis van zaken, die mijn houding tav het leven begreep kregen we de kennis en hulp die we zo broodnodig hadden. Psycho-educatie. Een band en inderdaad een goede balans tussen professionele afstand en nabijheid. Iemand die hier thuis komt. Zelf zijn koffie inschenkt, maar zijn professionele grenzen prima weet te bewaken.
Dag Mo, dank voor je opbouwende feed forward. Ik ben blij dat je zo’n goede ervaring hebt. Dat geeft de burger hoop en moed! Overbodig en ten overvloede: koester die hulpverlener.
Ps, het is zeker van belang dat je de hulpverlener ook prijst voor zijn werk. Immers kritiek ontvangen is vaak lastiger dan complimenten krijgen. Daarbij is men als client (familie incluis) vaak geneigd het allemaal maar gewoon te vinden. Het werkt beide kanten op.
Beste Tome, Rose, Mieke en Mo, zeer veel dank voor jullie reacties. Ik zit middenin een training in Montenegro, dus reageren is nu moeilijk, maar dat ga ik vanavond in mijn hotel uitgebreid doen! Zeer veel dank voor de feed forward!
http://t.co/oiGPqxmcYC #zorg
@Joris_Stavenga weet je nog dat we het hadden over hulpverleners en hoop? http://t.co/lCWF3OGmrp
Wat een goed stukje tekst Rokus! Hoopverlener, mooi gevonden!
Mijn tip is dat je vooral ook op zoek gaat naar een hoopverlener waar je niet te afhankelijk van wordt. Iemand die niet alle problemen direct voor jouw familielid gaat oplossen maar juist samen met het familielid en nog belangrijker samen met de familie op zoek gaat naar krachten, talenten en mogelijkheden. Samen een plan maken zodat je uiteindelijk, als familie, weer snel zonder de hulpverlener kunt.
Thanks Joris! Overigens de term is bedacht door Christiaan de Bruin, ervaringsdeskundige bij Altrecht. Hij is met mij op reis geweest naar New York, de Bourgogne en Boekarest. Een kei van een gast en een inspiratiebron!En onafhankelijkheid is voor iedereen the gateway naar een fijn bestaan. Ook voor hulpverleners. Stel je voor: elke dag doen wat je fijn vindt. Dank voor je reactie!
Hallo Rokus,
Fantastische tekst! Als beginnend, bijna afgestudeerd, hulpverlener (ggz-agoog) kan ik me helemaal vinden in je visie! Altijd fijn om te zien dat er meer mensen zijn die vol passie daadwerkelijk ‘hulp-verlenen’.
Even praktisch… dat congres in Orlando… de link geeft 2013 aan, niet 2014. Is er in 2014 ook een congres, en zo ja waar is daar meer over te vinden?
Vriendelijke groet,
Pamela
Dank voor je reactie Pamela. Ik ben in afwachting van meer nieuws over Orlando. Het idee is daar met een groep mensen naartoe te gaan, te spreken, workshops te bezoeken. Kortom netwerken en kennis opdoen. Het is een geweldig event! Ik houd je op de hoogte!
Familie? 5 tips voor het omgaan met hulpverleners http://t.co/XtP1z3ppJx