Twee uur rijden hier vandaan, in Gent, streeft de hulpverlening ons in kwaliteit voorbij. Transities die in Nederland decennia in beslag nemen, voeren ze daar in twee jaar door.
België. Ik was er deze week met een groep nieuwsgierige hulpverleners uit de Psychiatrie en Verslavingszorg. Koos beet het spits af door zijn geloof in een verhaal over naastenliefde ter discussie te stellen. Over hoe je met een sms-je in een handomdraai een bed regelt voor een dakloze man. In je eigen gemeenschap. En over hoeveel vragen je voor hetzelfde moet stellen in de overgereguleerde Nederlandse hulpverlening.
Verhalen die inspireren
Deelnemers aan mijn reizen krijgen steevast de opdracht om een verhaal te vertellen. Over een cliënt, over zichzelf, over het werk – waarover dondert niet. Als het maar inspireert. En je in het hart raakt. Dat was bij deze groep niet tegen dovenmansoren gezegd. Allemaal legden ze de lat net ietsje hoger.
Hoe dichtbij een cliënt mag je komen?
Koos had de toon gezet. Wat volgde was een spirituele reis van drie dagen. En emotionele discussies over afstand en nabijheid. Hoe dichtbij een cliënt mag je komen? Wanneer kom je te dichtbij en ga je voorbij aan wat goed is voor jouw cliënt? Mag je jouw geloof in God inzetten in het aanbod aan jouw clientèle?
Opvallend in al die verhalen was dat het mensen diep raakte. Niet alleen de spreker, maar ook de toehoorders. Mijn groepsgenoten hadden zich er niet met een jantje-van-leiden van afgemaakt. Zeker en vast.
Pakjes brood
Iedereen heeft wel iemand in zijn of haar familie met wie iets aan de hand is. Jan moest zijn zoon naar een kliniek brengen. Een schier onmogelijke taak als je zelf van die club bent. Monique was aanvankelijk politieagente. Zij kwam tot het besef dat ze de trekker over zou halen als de situatie daar om vroeg. Niet lang daarna werd ze hulpverleenster. Sandra zag haar initialen nooit vermeld door haar stiefmoeder op de 5 pakjes schoolbrood in de ijskast. En Klaas kreeg het te kwaad toen hij vertelde over hoe zijn aan alcohol verslaafde cliënt het drinken opgaf, met Klaas in zijn gedachten.
De Psychiatrische Lente
De Gentenaren lieten zich niet onbetuigd. Zij wezen ons drie dagen lang de weg in hoe je de gemeenschap succesvol kunt betrekken bij het leven van je cliënt. Die mensen maken geen deel meer uit van het Psychiatrisch Landschap. Maar van de Samenleving. Met een mooi woord heet dat Kwartiermaken. Of, zoals de Gentse psychiater, Stephan de Bruyne zegt, de Psychiatrische Lente. Dat is om het even.