The Rose House Netherlands of Hoe zet ik een Respijthuis op?

Wat is een Respijthuis?

Een Respijthuis is een voorziening die voorziet in een grote behoefte. Het is duidelijk dat veel mensen het thuis i.v.m. psychische- en of psychiatrische problematiek niet redden. Voor sommige mensen is een opname in een GGZ-voorziening noodzakelijk. Maar wat als je daar ’te goed’ voor bent en toch support nodig hebt. Dan biedt een Respijthuis uitkomst.

Het is een plek waar je tijdelijk kunt verblijven, onder condities die jij zelf bepaalt en vormgeeft. Waarom dat zo belangrijk is, leg ik je later in dit bericht uit.

Is het een nieuw fenomeen in ons land, in de wereld?

Nee, het is al door veel mensen bedacht en uitgevoerd. Misschien onder een andere naam, maar toch. Evengoed, Nederland zou een aantal van dit soort voorzieningen kunnen gebruiken. Het voorziet in een behoefte. Er zijn er te weinig van. We besparen er veel ellende en kosten mee. Er wordt beter naar je geluisterd. Alles wordt aangeboden op vrijwillige basis. Je mag er werken aan wat jij belangrijk vindt. Het is aangetoond dat daarmee een opname in zo’n onprettige GGZ-kliniek voorkomen kan worden.

De Kunst afkijken

Dat hebben Harry Gras, ik en anderen vooral gedaan in de Verenigde Staten. Bij People USA. Steve Miccio is de Founder van deze organisatie, die voor 100% gerund wordt door Certified Peer Specialists, mensen met Geleefde Ervaring, Ervaringsdeskundigen. Het is een vaste stop in de Learning Experiences die Harry en ik al jaren organiseren. In elke groep die we hebben meegenomen naar Poughkeepsie zat er iemand die verlicht naar huis ging. Die naar huis ging met het idee een Respijthuis te gaan opzetten.

Dat is die mensen in beperkte mate gelukt. De ervaringsdeskundigen die daar met veel passie en energie aan gewerkt hebben, zijn uiteindelijk van een koude kermis thuisgekomen.

Ik leg het je uit

Hieronder volgen een aantal aanbevelingen over hoe je zo’n huis kunt opzetten. Althans, ik beschrijf dat vooral in voorwaarden en gedrag. Verwacht van mij geen bedrijfsplan. Ik ben een lousy projectleider. Het helpt je enorm als je daar iemand anders voor vraagt.

Voorwaarde 1

Situeer jouw Respijthuis in een gewone woonwijk, tussen andere burgers. Of in een lommerrijke omgeving, dat strekt ook tot aanbeveling. Het enige wat je naast de voordeur aan het huis mag plakken is het huisnummer. Elke behoefte om dat huis te voorzien van de naam van een instituut mag meteen de nek omgedraaid worden. Dat is misplaatste egotripperij en een onbedwingbare behoefte tot stigmatisering. Mensen wonen in dat huis als gewone burgers, net als ieder ander in die wijk. Waarom we voor mensen met complexe problemen complexe en naargeestige gebouwen ontwikkelen is mij een raadsel. Onderzoek naar het effect van Healing Environments heeft allang aangetoond dat mensen zich er sneller beter gaan voelen. En als het dan toch een naam wilt geven, noem het dan the Rose House. Veel vriendelijker wordt het niet.

Ga eens kijken bij Frits in Baarle-Nassau. Of bij het Respijthuis van HVO/Querido in Amsterdam-Noord.

Voorwaarde 2

Richt het Respijthuis gezellig in. Voorkom elke associatie met een GGZ-instelling. Hang kunst aan de muren. Hang er empowerende teksten aan de muur. Zet er gemakkelijke stoelen neer. Zorg dat er een grote open, perfect geoutilleerde keuken is, met een grote tafel, waar alle mensen die er wonen aan kunnen zitten, ook als er niet gegeten wordt. Een flinke tuin strekt ook tot aanbeveling. Het helpt als we mensen voldoende leefruimte aanbieden, zodat je elkaar niet voortdurend voor de voeten loopt. Een sport-, yoga, lees- en muziekruimte is een must.

Voorwaarde 3

Koppel jouw Respijthuis los van een GGZ-instelling of een instelling voor Maatschappelijk Opvang. Financieren mag, maar bemoeien met is verboden. Een Respijtvoorziening en wat je daar aangeboden krijgt, heeft een totaal andere insteek dan in de vernoemde instellingen gebezigd wordt. Zorg dat je onafhankelijk bent. Zorg ervoor dat de staf en de bewoners er het voor het zeggen hebben. Wees daarin onverbiddelijk. Elke inmenging van buitenaf gaat je enkel hoofdbrekens, een ongebreidelde vergadercultuur, bureaucratie, gedoe en dus problemen opleveren.

Voorwaarde 4

Stel een projectleider met ervaring aan of een ervaringsdeskundige met ervaring in het leiden van een project. Het is maar hoe je het wilt bekijken. Het is belangrijk dat je er een 100% door ervaringsdeskundigen geleid en vormgegeven project van maakt. Dat is dan meteen Voorwaarde 5. Dan hebben we dat ook maar meteen gehad. Geen discussie. Excuses.

Voorwaarde 6

Stel een Supervisor aan. Dat is iemand die ervaringsdeskundig is en is getraind om mensen te superviseren. Het mogen ook twee of drie mensen zijn, want die persoon mag 24/7 beschikbaar zijn voor mensen die in dat Respijthuis werken. In dit werk worden we meer dan eens geconfronteerd met situaties, levensverhalen die veel bij ons losmaken. Het helpt als je daar met een deskundig iemand over kunt spreken. Zodat je bepakt en bezakt een gesprek in kunt gaan. En een probleem en inzicht kunt laten waar het thuishoort.

Voorwaarde 7

Deze slide is getrokken uit een presentatie/training over Trauma Informed Care van Pathways to Housing (Housing First), Burlington/Vermont. Ook een adres waar Harry en ik regelmatig aankloppen met onze groepen. Ik wil er hier eigenlijk betrekkelijk weinig over uitleggen. Als je (nog) niet begrijpt waar dit over gaat, dan is het wenselijk je daarin te gaan verdiepen, want kennis van- en affiniteit met Trauma Informed Care is eigenlijk een voorwaarde om in een Respijthuis te kunnen werken. Als je over die presentatie wilt beschikken (84 slides), stuur me een verzoek tot inzending via rokus@icloud.com.

Voorwaarde 8

Werk Trauma Informed. Hier een tipje van de sluier. Meer informatie vind je in de presentatie die ik je ga sturen. Althans, als je daarom vraagt.

Alles wordt makkelijker als je hier sjoege van hebt. Dan begrijp je waarom mensen doen wat ze doen en zeggen wat ze zeggen. Dan weet je wat er achter het gedrag van mensen schuilgaat. Radicale en onvoorwaardelijke acceptatie van de ander en van een andere overtuiging helpt je in de communicatie met andersdenkenden.

Voorwaarde 9

Ik verval in herhalingen, maar daarom niet minder noodzakelijk. Zorg er voor dat jouw staf sec uit mensen met Geleefde Ervaring bestaat.

Voorwaarde 10

Choice. Keuze. Dat is al net zo belangrijk als die andere voorwaarden. Housing First en Money First gaan uit van vrije keuze. Weinig mensen doen iets waar ze geen zin in hebben. De uitkomst is nu eenmaal beter en hoopvoller als mensen uit vrije wil ergens voor kunnen kiezen. Het helpt als jouw Respijthuis daarom kan voorzien in veel manieren om aan herstel te werken. Dat alles onder het motto: Niets moet, alles mag. En dan gaan mensen doen wat je hoopt dat ze gaan doen. WRAP (Wellness Recovery Action Plan), Samen Lezen (Shared Reading), Yoga, LEAP (Listen, Empathize, Acknowledge, Partner), EMDR, Motivational Interviewing, Intentional Peer Support, Trauma Informed Care, Story Telling, HEE (Trimbos), Systematisch Rehabilitatiegericht Handelen (Den Hollander en Wilken), enzovoorts. Raadpleeg de vele Herstelbureau’s bij jou in de buurt. Werk samen en deel (ervaringskennis)-kennis. Het kost niets en levert je alles op.

Voorwaarde 11

Stel een Mission Statement op en hang die op een centrale plek aan de muur. Het liefst in een paar regels of in 1 regel. Zodat mensen weten wat ze van jouw voorziening kunnen verwachten.

Where Hope greets you at the door and Recovery is the expectation

Dat is the Mission Statement van People USA. Duidelijker en bondiger kan het niet.

Voorwaarde 12

Steve Miccio en zijn mensen zijn al vaker in Nederland geweest. Hij kent onze cultuur door en door. Zij delen hun expertise graag en met iedereen. Nodig hem uit. Hij komt.

Voorwaarde 13

Stuur ervaringsdeskundigen naar Amerika. Geef ze een internship van een maand of drie bij People USA. Dat gaat jouw Respijtvoorziening helpen. Chantall, Bart, Noeki, Suzanne en Floris gingen je voor. Het was een once in a life time experience. Zij kunnen je the ins and outs haarfijn uit de doeken doen.

Voorwaarde 14

Bekijk deze video. Made by the people of the Western Mass RLC (Recovery Learning Community).

I am a big fan of this RLC and the films they make. I watch their films of and on to remind me what is important when speaking about recovery. Also watch ‘The Virtue of Non-Compliance’. No, it’s not Anti-Psychiatry. If you watch with great attention, you will find out there is lot to learn for people working that System.

Last year I was lucky to meet two people of their team at the Alternatives in Boston.

Last but not least

People USA deelt haar expertise graag. Laad hier hoe zij hun Rose House hebben opgezet, waarin mensen getraind worden en wat je daarvoor nodig hebt. Ik heb toestemming om het met jullie te delen. Read it. Learn.

Enjoy