Auteur: Rokus

1. Ga 1 keer per jaar op reis. Alleen of met je team

Stap uit je routine. Thuiszitten maakt je nog geen wereldburger. Verbind jezelf met- en verdiep je in andere culturen. De manier waarop mensen zich gedragen is consistent met de manier waarop de wereld zich aan hen openbaart. Er kan dus nooit ‘right or wrong’ zijn.

“Travel is fatal to prejudice, bigotry, and narrow-mindedness, and many of our people need it sorely on these accounts. Broad, wholesome, charitable views of men and things cannot be acquired by vegetating in one little corner of the earth all one’s lifetime.” – Mark Twain, The Innocents Abroad/Roughing It

Reizen is een manier om je overtuigingen om zeep te helpen. En weer nieuwe op te bouwen. In de Psychiatrie bestaat geen waarheid. Wat vandaag waar is, blijkt morgen totale onzin.  De ontwikkelingen volgen elkaar snel op. Om je heen kijken is daarom essentieel. Dat kun je doen je door te reizen.

2. Gun jezelf nieuwe zienswijzen (en geef gratis workshops weg)

We leven in een prachtig tijdsgewricht. Geldgebrek noopt tot creativiteit en omdenken. Uitgestelde koffie. Alternative Currency. Kennisdeling met Gesloten Beurs. Alles wat je weggeeft komt in andere vormen bij je terug. Waardering druk je niet altijd in geld uit. Geld bestaat goedbeschouwd niet en is aanvankelijk bedacht om onze samenleving niet te laten ontsporen. Een schouderklop, een hug, vriendschap: dat is echt. Hoe tastbaar wil je het hebben?

GGZ+, onze maatschap van vrienden/verpleegkundigen/ervaringsdeskundigen start in het najaar van 2014 met een nieuwe opleiding, the GGZ+ Business Incubator. Dit in nauwe samenwerking met The Empowerment Center in Mount Vernon, New York. In deze opleiding gaan we ervaringsdeskundigen leren om een eigenonderneming op te starten. Met vrienden/verpleegkundigen en ervaringsdeskundigen. Net als herstellen doe je ondernemen samen. Die opleiding is geschoeid op de leest van Team Academie. Een oorspronkelijk Fins Onderwijssysteem, geïmporteerd naar Nederland. In elk onderzoek voeren de Finnen al jaren de lijst aan als het gaat om effectief en inspirerend onderwijs.

Surf ook eens naar deze pagina. Daar staat meer nieuws over de tweede “Meet the Xperts” Conferentie op 17 november in de Toneelschuur in Haarlem. Over nieuwe inzichten gesproken. Die kun je op die dag zo in je binnenzak steken.

3. Verander vaak van baan

Succes is tijdgebonden. Hou de zaag scherp. Als je op het hoogtepunt van je roem bent, draai je team dan de nek om en begin opnieuw. Verander met regelmaat van baan. Begin een onderneming. Een inschrijving bij de Kamer van Koophandel kostje pakweg €35. Op de dag dat je je inschrijft moet je gaan nadenken over waar je goed in bent, ontdekken wie er allemaal in je netwerk zit en hoe je je dromen kunt verwezenlijken. Los van het juk dat loonstrook heet. Vraag je teamleider, directeur, manager of je een periode in een ander team mag werken als je het even niet meer ziet zitten. Dat verbreedt je horizon, geeft je nieuwe inspiratie, een nieuw perspectief. Daar gaan jij en je team jullie voordeel mee doen.

4. Verklaar de Oorlog aan Self-Stigma  

Stop met vechten tegen Stigma. Dat is, net als dakloosheid, zo oud als de wereld. Dat gaat nooit over. Ik wil je niet ontmoedigen; vecht vooral voor wat je wel wilt. Mensen roddelen nu eenmaal graag en stoppen je graag in een ‘vakje’. Dat doen mensen bij gebrek aan echte gesprekken. De boog kan immers niet altijd gespannen zijn. Er is geen goed of slecht. Wees vergevingsgezind. Ga uit van je eigen talenten. Ontwikkel ze. Samen met je collega/hulpverlener/familielid. Herstellen doe je Samen. En doe mensen een aanbod dat ze niet kunnen weigeren. Vertel een verhaal, jouw verhaal, wat recht in het hart binnenkomt. 1 Op de 3 huwelijken eindigen in een scheiding. 1 Op de 4 mensen krijgt te maken met psychiatrische problematiek in zijn of haar omgeving. En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Dus waarom mensen stigmatiseren is duidelijk. Het (be)treft ons allemaal. Denk om. Bedenk wat in jouw leven voor jou gewerkt heeft. Dat is alles wat je zelf bedacht hebt en niet wat je opgelegd is. Wees onafhankelijk. Authentiek. Zo hef je zelf-stigma op.

 5. Parkeer alles wat je geleerd hebt in je temporale kwab. En laat je Hart spreken. 

Controle uit handen geven is niet makkelijk. Aktief op je handen zitten. Daar kun je als hulpverlener een menschenleven over doen voordat je dat geleerd hebt. Kennis is belangrijk en kennis is macht. Maar niet de macht als in ‘hiërarchie’. Dat helpt niemand. De macht om je hart te laten spreken en jouw kennis aan te wenden wanneer een cliënt of een situatie daarom vraagt. Dat snijdt hout. Mensen willen over het algemeen gewoon hun verhaal doen. Terwijl jij luistert. Onderweg bedenken zij zelf een oplossing.

Mensen met een label hebben dezelfde verlangens als mensen zonder label. Een huis, een relatie, liefde, een hondje, een kat, respect, een four wheel drive, naar de film, wandelen, huggen en wataldiesmeerzij. Haak in op wat mensen van je vragen. Luister. Wees 150% present. En niet met je hoofd ergens anders. Mensen met een label hebben veel meer zintuigen. Omdat mensen gevoelig zijn voor afwijzing. Die leid je niet om de tuin. Die prikken daar doorheen.  Vertrouwen is de basis voor een goede hulpverleningsrelatie. Om je heen kijken met een Medisch Model in je hoofd kan altijd nog. Als mensen daar om vragen.

6. Hoe word je een initiator?

Goed beschouwd bestaat alles uit drie delen. Organisaties ook.

 

No time to waste.  Neem liever het heft in eigen hand, dan toe te kijken hoe anderen het leven leuk maken. Criticasters, volgers, initiators: allemaal zijn ze belangrijk voor een organisatie of een team. Evengoed, ik weet waar ik bij wil horen. De Initiators.

Studeer, oefen, herhaal. Praat met iedereen. Creëer een droom. Maak van je werk je hobby. Wees vergevingsgezind. Naar je zelf, naar anderen.

Omarm je vijand. Maak ‘standbeelden’ van de mensen met wie je werkt. Vermijd ja-maar-mensen. Er is maar één manier om mensen in beweging te krijgen: prijs ze de hemel in. Niemand is geboren met the single opdracht om jou het leven zuur te maken.

7. Herstellen doe je vanuit een ongebreideld positivisme

Ik ben 4 jaar manager geweest. 4 Jaar lang heb ik geknokt tegen de bureaucratie. Ik vond dat anderen moesten veranderen. Niets bleek minder waar: ik paste niet meer in het systeem. Ik moest veranderen. Iedereen doet zijn werk met de beste wil van de wereld. En met het hart op de goede plek. Er zijn evenwel goede en minder goede managers. Ik hoorde bij de laatste groep.

Ondernemen is soms stressvol. Je maakt altijd lange dagen. In 4 van de 12 maanden ligt alles stil. Vlak voor het in slaap vallen denk je aan de toekomst. Dan slaat de angst je om het hart. Ga ik dit nog 10 jaar vol kunnen houden?

De dag dat ik ontslag nam was de dag dat ik besloot om te bedenken wat ik echt wilde. Sindsdien reis ik de wereld over en doe ik wat ik belangrijk en leuk vind: praten met iedereen, grossieren in verhalen, mensen trainen, spreken, workshops geven, mensen coachen, verhalen schrijven, congressen organiseren, culturen verbinden, veel lezen en studeren, recovery specialisten benaderen, conferenties bezoeken en nog veel meer leuke dingen.

Een Initiator willen zijn vraagt om creativiteit. En samenwerken. Zoek mensen bij wie je wilt horen. Mensen die dezelfde missie en dromen hebben. Want ze zijn overal. Als je ze wilt zien en met ze wil praten. Stap uit je routine. Verras jezelf. Jij kunt meer dan mensen denken dat je kunt. Jezelf niet uitgezonderd.

Dus.

8. Neem risico’s. Géén risico nemen vergroot het risico dat mensen tussen de wal en het schip raken

Hoe schakel je die onbedaarlijke behoefte tot hulpverlening uit?

Wat als het jouw moeder, vader, broer, zus, neef of nicht betrof? Wat zou je doen? Wat doe jij?

Mensen kunnen veel meer dan hulpverleners denken dat ze kunnen. Dat heeft alles met hiërarchie te maken. Hiërarchie uitschakelen is iemand het geloof bieden dat jouw idee feitelijk het idee van de ander is. Zonder elkaar besta je niet. Bemoeizorg betekent: mensen een product bieden dat maakt dat ze morgen met een brede glimlach op hun gezicht weer bij je terugkomen.

Is het slim om risico te nemen in het werken met mensen met zoveel uitdagingen? Hoe kunnen we ons dat veroorloven? Laten we de vraag omdraaien.  Hoe kunnen we het ons veroorloven dat niet te doen? Vanuit een humaan perspectief. Vanuit een slim perpectief. Mensen een woning aanbieden zonder  voorwaarden vooraf te stellen heeft wereldwijd een succespercentage van 85% of hoger. And hey, it’s cheaper too. (Sam Tsemberis, founder Pathways to Housing).

Over risico en succes gesproken. Wat doen mensen die na jaren van dakloosheid in een woning gaan wonen?

9. Schrap de woorden ja, maar… en proberen uit je vocabulaire

Ja, maar  is nee. Je doet iets of je doet het niet.

10.  Vertel Verhalen. 

Schuw het gebruik van social media niet. Het is een manier om mensen te vertellen wie je bent en wat ze van jou kunnen verwachten. Het vertellen van verhalen, storytelling, is een krachtig herstelinstrument. Amerikanen krijgen dat vanaf Primary School met de paplepel ingegoten. Op je eerste dag mag je plaatsnemen op het podium en vertellen wie je bent. Hoezo oppervlakkig?

Verhalen vertellen kun je leren. Sta 100 keer op een podium en zak 99 keer door het ijs. De 100ste keer steel je de harten van het publiek. Als je dat wilt oefenen, of als je gewoon wilt luisteren, meld je dan aan bij de Verhalen Vertel Stichting de Mot Verhalen, van Rokus, Coen en Willem. Ook voor een cursus Verhalen Vertellen (Corporate Storytelling) kun je bij ons terecht.

Schrijf columns, over de mensen met wie je werkt. Check Peter Dierinck, Kwartiermaker in Gent. Lees hoe hij zijn vak in the spotlight zet en hoe je daar mensen gelukkig mee maakt. Niemand uitgezonderd.

 

Twee uur rijden hier vandaan, in Gent, streeft de hulpverlening ons in kwaliteit voorbij. Transities die in Nederland decennia in beslag nemen, voeren ze daar in twee jaar door.

België. Ik was er deze week met een groep nieuwsgierige hulpverleners uit de Psychiatrie en Verslavingszorg. Koos beet het spits af door zijn geloof in een verhaal over naastenliefde ter discussie te stellen. Over hoe je met een sms-je in een handomdraai een bed regelt voor een dakloze man. In je eigen gemeenschap. En over hoeveel vragen je voor hetzelfde moet stellen in de overgereguleerde Nederlandse hulpverlening.

Verhalen die inspireren

Deelnemers aan mijn reizen krijgen steevast de opdracht om een verhaal te vertellen. Over een cliënt, over zichzelf, over het werk – waarover dondert niet. Als het maar inspireert. En je in het hart raakt. Dat was bij deze groep niet tegen dovenmansoren gezegd. Allemaal legden ze de lat net ietsje hoger.

Hoe dichtbij een cliënt mag je komen?

Koos had de toon gezet. Wat volgde was een spirituele reis van drie dagen. En emotionele discussies over afstand en nabijheid. Hoe dichtbij een cliënt mag je komen?  Wanneer kom je te dichtbij en ga je voorbij aan wat goed is voor jouw cliënt? Mag je jouw geloof in God inzetten in het aanbod aan jouw clientèle?

Opvallend in al die verhalen was dat het mensen diep raakte. Niet alleen de spreker, maar ook de toehoorders. Mijn groepsgenoten hadden zich er niet met een jantje-van-leiden van afgemaakt. Zeker en vast.

Pakjes brood

Iedereen heeft wel iemand in zijn of haar familie met wie iets aan de hand is. Jan moest zijn zoon naar een kliniek brengen. Een schier onmogelijke taak als je zelf van die club bent. Monique was aanvankelijk politieagente. Zij kwam tot het besef dat ze de trekker over zou halen als de situatie daar om vroeg. Niet lang daarna werd ze hulpverleenster. Sandra zag haar initialen nooit vermeld door haar stiefmoeder op de 5 pakjes schoolbrood in de ijskast. En Klaas kreeg het te kwaad toen hij vertelde over hoe zijn aan alcohol verslaafde cliënt het drinken opgaf, met Klaas in zijn gedachten.

De Psychiatrische Lente

De Gentenaren lieten zich niet onbetuigd. Zij wezen ons drie dagen lang de weg in hoe je de gemeenschap succesvol kunt betrekken bij het leven van je cliënt. Die mensen maken geen deel meer uit van het Psychiatrisch Landschap. Maar van de Samenleving. Met een mooi woord heet dat Kwartiermaken. Of, zoals de Gentse psychiater, Stephan de Bruyne zegt,  de Psychiatrische Lente. Dat is om het even.

 

 

 

Personeelstoiletten in de ggz? Prima dat ze er zijn

Al 10 jaar gebruik ik dit misverstand in de eerste slide bij mijn presentatie’s. Ze bestaan nog, de personeelstoiletten. Geen reden om de slide te verwijderen.

Nu ligt het voor de hand om je tekst en uitleg te geven. Maar dat laat ik een ander doen. Ik kwam er deze week namelijk achter dat ik niet de enige ben die  met het schaamrood op de kaken zo’n kamertje bezoekt:

Marianne Farkas over hervormingen in de ggz

 

Shifting from Power over People…

…to awakening People’s Power. En zo had Marianne Farkas nog meer prachtige oneliners. Amerikanen verstaan die kunst als geen ander. Dat wordt ze op Primary School al met de paplepel ingegoten. Marianne Farkas is professor aan the Boston University. Ze reist de wereld over als ambassadeur voor een betere GGZ. En als ze spreekt, in Nederland, dan ben je natuurlijk apetrots dat je gevraagd bent om die dag als voorzitter een beetje in goede banen te leiden.

Where the money goes, the power goes

Instituten. “Reducing symptoms is not enough.” Als we geen risico’s nemen, dan vallen mensen tussen de wal en het schip. Van fouten maken kun je leren. Leren hoe je iets de volgende keer een beetje of misschien wel helemaal anders doet. We bieden mensen diensten aan op plekken waar wij mensen op hun slechtst aantreffen: de kliniek. Wat zou er gebeuren als we helende omgevingen creeëren? Als we een andere taal gaan spreken? Wat zou er gebeuren als we mensen een andere keuze bieden?

Dan kiezen mensen voor

• Freedom and selfdetermination
• Authority
• Support
• Responsibility

 De meeste mensen lopen niet in 7 sloten tegelijk

De meeste mensen willen gewoon hun verhaal kwijt en liever geen advies. De oplossing vinden ze zelf wel.

And if I am talking about my dreams

This is what I mean:

In everything I do this dream keeps coming back:

First they ignored us
Then they laughed at us
After which they started fighting with us
We are in the third stage
Now they have to deal with us

Dan Fisher, the Alternatives Austin (Texas), 2013

“Our Movement is a freedom train and we are bound for Glory”